Profilaktyka to wg encyklopedii PWN: „zespół działań i środków stosowanych w zapobieganiu występowaniu zjawisk niepożądanych i negatywnych w przyrodzie, w tym w życiu ludzkim.”. Pojęcie to w najczęstszym znaczeniu używane jest jako: „zapobieganie zagrożeniom zdrowia i życia ludzkiego”.
My Amazonki zajmujemy się szerzeniem wiedzy o prewencji raka piersi.
Dlaczego?
Ponieważ:
- jest to najczęstszy nowotwór złośliwy wśród kobiet w Polsce. Liczba nowych zachorowań rośnie o 5-7 % rocznie. Według danych opublikowanych przez „ Puls medycyny” w 2020 r. diagnozę usłyszało 25 tys. Polek, a 9 tys. z nich zmarło.
- jest to nadal choroba, na którą umiera najwięcej Polek.
- chorują coraz młodsze Panie; W ciągu ostatnich 30 lat zachorowalność na raka piersi kobiet w wieku 20-49 lat wzrosła prawie 2-krotnie.
- strach przed tą chorobą jest bardzo duży.
Tymczasem rak piersi jest jednym z nowotworów najlepiej poznanych – w zakresie epidemiologii, biologii i profilaktyki, a równocześnie nowotworem, dla którego dostępne są liczne opcje terapeutyczne, umożliwiające uzyskanie wyleczenia lub istotnej poprawy stanu zdrowia wielu chorych.
1. Znaczenie psychiki
(IX-X w. n.e.):
„ Ciało i duch to jedność „
Awicenna
Dbałość o zdrowie psychiczne jest bardzo ważna w profilaktyce chorób nowotworowych. Warto pamiętać o nierozerwalnym związku psychiki z ciałem i zdrowiem fizycznym.
Oto elementy zachowania zdrowej psychiki:
- aktywność fizyczna – regularny ruch o średniej intensywności (np. marsz) pozytywnie wpływa na koncentrację, sprawność intelektualną, sen. Aktywność fizyczna nie tylko skutkuje dotlenieniem organizmu i poprawą jego wytrzymałości, ale zmniejsza objawy depresji, walczy ze stresem, napięciem i znużeniem;
- sen – nieprzerwany i trwający minimum 6-7 godzin pozytywnie wpływa na regenerację organizmu i psychiki. Jego niedobór objawia się rozdrażnieniem, znużeniem, brakiem energii do działań;
- pełnowartościowa dieta – odżywianie jest podstawą prawidłowego funkcjonowania fizycznego i psychicznego.
- skupianie się na pozytywnych emocjach i marzeniach – umiejętność koncentrowania się na pozytywnych emocjach i przeżyciach jest gwarancją utrzymania psychiki w dobrej kondycji. Szukanie nowych i lepszych rozwiązań, potrzeba pasji i rozwoju jest motorem napędzającym zdrowie psychiczne;
- otoczenie i kontakty międzyludzkie. Mając na uwadze swoje zdrowie psychiczne, zadbaj o wartościowe kontakty międzyludzkie i środowisko, które będzie cię motywować do rozwoju oraz zbuduje w tobie poczucie własnej wartości.
Trzeba mieć świadomość, że zaniedbując siebie, swoje podstawowe potrzeby, skazujemy się na złe samopoczucie i wywołujemy zagrożenie chorobą.
2. Prawidłowy sposób żywienia
(IV-III w. p. n.e.):
„ Jesteś tym czym się odżywiasz „
Hipokrates
Zalecenie 5 Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem brzmi:
„Przestrzegaj zaleceń prawidłowego sposobu żywienia”.
Chcesz wiedzieć więcej, zajrzyj na:
- https://ncez.pzh.gov.pl/
- https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/talerz-zdrowego-zywienia/
- 12 SPOSOBÓW NA ZDROWIE – vide publikacja
Zaglądaj w aktualności naszej strony www, znajdziesz tam ciekawe artykuły na temat żywienia.
3. Aktywność fizyczna
(XX w. n.e.)
„ Ruch to nie zdrowie, to życie „
prof. Julian Aleksandrowicz
Zalecenie 4 Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem brzmi:
„Bądź aktywny fizycznie w codziennym życiu. Ogranicz czas spędzany na siedząco”.
Chcesz wiedzieć więcej, zajrzyj na:
- „12 SPOSOBÓW NA ZDROWIE”- vide publikacja, p.4
- https://aktywnawarszawa.waw.pl/
- https://aktywnawarszawa.waw.pl/pl/oferta/aktywny-senior (dla seniorów)
Zaglądaj w aktualności naszej strony www, znajdziesz tam informacje na temat organizowanych przez Stowarzyszenie FENIKS aktywności fizycznych.
4. Najważniejsze zasady profilaktyki raka piersi
ZDROWY STYL ŻYCIA
Jeśli chodzi o profilaktykę pierwotną raka piersi (zapobieganie zachorowaniom), to myślimy o stylu życia – jeśli zadbamy o odpowiedni styl życia, możemy ograniczyć ryzyko zachorowania.
Zasady zdrowego stylu życia zawarte są w Europejskim kodeksie walki z rakiem
„12 SPOSOBÓW NA ZDROWIE”
Zajrzyj na stronę:
https://cancer-code-europe.iarc.fr/index.php/pl/12-sposobow
na zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka
BADANIE PIERSI
- Samobadanie piersi
Ważnym elementem budującym tzw. czujność onkologiczną jest regularne samobadanie piersi: oglądanie oraz badanie palpacyjne, które prawidłowo przeprowadzane, pozwala na wczesne wykrycie zmian.
Każda kobieta od 20 roku życia powinna wykonywać samobadanie piersi raz w miesiącu, sposób badania wg poniższej ulotki.
- „Kobiecy biust, Męska sprawa”
Rola mężczyzn jest nieoceniona w profilaktyce raka piersi – ich uwaga i zainteresowanie, a także wspólne badanie piersi, mogą okazać się znakomitą motywacją dla pań do dbania o swoje zdrowie.
Kampania edukacyjna „BreastFit. Kobiecy biust, Męska sprawa” została stworzona właśnie po to, by pomóc mężczyznom włączyć się w proces profilaktyki raka piersi, ale także po to, by wesprzeć ich wtedy, gdy muszą stawić czoła chorobie partnerki, żony,
Dowiesz się więcej na: https://breastfit.onkocafe.pl/kampania/
Gdy zauważymy coś niepokojącego, należy pilnie zwrócić się do lekarza!
Zajrzyj do panelu: „Gdy wyczujesz guzek w piersi…”
- ULTRASONOGRAFIA PIERSI (USG)
Podstawowa metoda diagnostyczna raka piersi dla młodych kobiet – do 40 roku życia (u starszych kobiet, tkanka gruczołowa powoli zanika i zastępuje ją tkanka tłuszczowa, wtedy lepsza będzie mammografia).
Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Najlepiej jest wykonać je w pierwszej połowie cyklu miesięcznego. Badanie jest całkowicie bezbolesne i w pełni bezpieczne (może być stosowane u młodych kobiet i kobiet w ciąży).
PONIŻEJ: Inicjatywa prowadzona przez Firmę AVON we współpracy ze Stowarzyszeniem ,,Amazonki’’ Warszawa–Centrum.
- BADANIE MAMMOGRAFICZNE PIERSI
Badanie skuteczne, uznawane za najlepszą metodę wykrywania raka piersi we wczesnym stadium, ale dedykowane starszym kobietom. Mammografia jest badaniem przesiewowym refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia, objęte są nim kobiety w wieku 50 – 69 lat. Dla młodszych kobiet ten rodzaj badania jest mniej skuteczny ze względu na inną budowę piersi. U kobiet obciążonych mutacją BRCA1 i BRCA2 wykonuje się badania piersi za pomocą rezonansu magnetycznego
Warto pamiętać o :
CZYNNIKACH RYZYKA ZACHOROWANIA na raka piersi:
- wiek między 50 a 70 rokiem życia,
- czynniki genetyczne (tj. występowaniu raka piersi w rodzinie, szczególnie u matki lub siostry),
Wejdź na: https://www.zwrotnikraka.pl/badania-genetyczne-na-raka/ i sprawdź czy jesteś w grupie wysokiego ryzyka zachorowania na raka piersi. Znajdziesz tam również zalecenia profilaktyczne.
- czynniki hormonalne (czyli ekspozycji kobiet na estrogeny – np. w formie hormonalnej terapii zastępczej, która zwiększa ryzyko występowania raka piersi).
- Wiek 20-30 lat
- Samobadanie piersi – raz w miesiącu.
- Kontrola stomatologiczna oraz oczyszczenie zębów z osadu – raz na pół roku.
- Badanie ginekologiczne i cytologia – raz do roku ( poproś lekarza ginekologa o zbadanie piersi)
- W przypadku obciążenia rodzinnego chorobami nowotworowymi – od dwudziestego roku życia, co pół roku usg. sutków, co roku mammografia.
- Pomiar ciśnienia tętniczego oraz ogólne badanie u lekarza internisty – raz do roku.
- Podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz badanie ogólne moczu – raz na dwa lata.
- Rtg klatki piersiowej – raz na pięć lat.
- Lipidogram, czyli pomiar stężenia cholesterolu we krwi oraz jego frakcji HDL i LDL, a także trójglicerydów – raz na pięć lat.
- Wiek 30-40 lat
- Samobadanie piersi – raz w miesiącu.
- Kontrola stomatologiczna i czyszczenie zębów z osadu – raz na pół roku.
- Badanie ginekologiczne i cytologia – raz na rok ( poproś lekarza ginekologa o zbadanie piersi)
- Pomiar ciśnienia tętniczego i ogólne badanie u lekarza internisty – raz do roku.
- Lipidogram – raz na pięć lat. W przypadku chorób krążenia w rodzinie – co roku.
- Podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy oraz ogólne badanie moczu i oraz USG piersi, a po 36 roku życia mammografia – raz na pięć lat.
- USG przezpochwowe narządów rodnych – jednorazowo.
- Kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka – raz na pięć lat. W przypadku wady wzroku zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Wiek 40-50 lat
- Samobadanie piersi – raz w miesiącu.
- USG przezpochwowe narządów rodnych, USG piersi i mammografia – raz na dwa lata.
- Badanie poziomu hormonów tarczycy – jednokrotnie.
- Badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu – raz na pół roku.
- Podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB, poziom glukozy we krwi i ogólne badanie moczu) oraz badanie ginekologiczne i cytologia – raz w roku (poproś lekarza ginekologa o zbadanie piersi).
- Lipidogram (cholesterol, frakcje, trójglicerydy) – raz na dwa lata (jeśli kobieta jest obarczona rodzinnie ryzykiem miażdżycy i chorób krążenia, ma nadwagę lub pali papierosy, lipidogram trzeba robić co roku).
- Kontrola wzroku u okulisty i badanie dna oka oraz ciśnienia śródgałkowego – raz na dwa lata.
- EKG czyli elektrokardiogram – raz na trzy lata.
- RTG klatki piersiowej oraz gastroskopia – raz na pięć lat (kobiety palące papierosy Rtg klatki piersiowej co roku).
- Gastroskopia – raz na 5 lat.
- Wiek 50+
- Badanie okulistyczne (badanie dna oka, pomiar ciśnienia śródgałkowego) – raz w roku.
- Badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z osadu – raz na pół roku.
- Badanie poziomu hormonów tarczycy – co roku.
- Badanie ginekologiczne i cytologia oraz USG narządów rodnych – raz do roku ( poproś lekarza ginekologa o zbadanie piersi).
- Elektrokardiogram – raz do roku.
- Podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi oraz ogólne badanie moczu) a także lipidogram – raz w roku.
- Mammografia – raz na dwa lata.
- Kolonoskopia, czyli badanie endoskopowe jelita grubego – raz na 5 lat.
- Badanie densytometryczne (gęstości kości) – raz w ciągu dziesięciolecia.
- Oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi – raz na kilka lat.
RAK PIERSI U MĘŻCZYZN
najważniejsze fakty
Szacuje się, że około 1% wszystkich nowotworów złośliwych piersi to choroba zdiagnozowana u mężczyzn. Oznacza to, że rak piersi u mężczyzn występuje stukrotnie rzadziej niż u kobiet.
Cechy kliniczne, biologiczne oraz sposoby leczenia raka piersi u mężczyzn są podobne jak w przypadku nowotworu wykrytego u kobiet.
ZOBACZ: Rak piersi u mężczyzn – objawy i leczenie https://www.zwrotnikraka.pl/rak-piersi-u-mezczyzn-objawy-i-leczenie/
CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ
zajrzyj na strony:
- www.federacjastowarzyszeńamazonek.pl
- https://akademia.nfz.gov.pl/wp-content/uploads/2021/10/ULOTKA-Profilaktyka-raka-piersi.pdf
- www.puo.pl/program-walki-z-rakiem
- www.zwrotnikraka.pl/profilaktyka-rak-piersi/
- https://ecz-otwock.pl/92/materialy-informacyjne